Matbaacılık mesleği ülkemizde tam olarak tanınmamaktadır. Bir çok kişi matbaacılık mesleğinin tarihi filimlerde gösterildiği gibi veya tarih kitaplarında Gutenberg ve İbrahim Müteferrika’dan bahsedilirken kurşun harfler kullanılarak icra edilen bir meslek olduğunu düşünmektedirler. Teknolojinin gelişmesi matbaacılık mesleğini de etkilemiş ve üretimde kullanılan makineler bilgisayar kontrollü hale gelmiştir. Geçmiş yıllarda üniversitelerin matbaacılık bölümlerini çoğunlukla erkek öğrenciler tercih ederken bugün sınıfların neredeyse yarısı bayan öğrencilerden oluşmaktadır.
Günlük hayatımıza dikkatlice baktığımızda yaşamımızın her aşamasında basılı ürünlerle karşılaştığımızı görürüz. Haberleri almak için okuduğumuz dergiler, gazeteler, plastik poşetler ve diş macunu tüpleri üzerindeki baskılar, romanlar, broşür ve kataloglar, karton ambalajlar, meşrubat ve konserve kutularının üzerindeki baskılar, cips poşetleri, her nevi ambalajın üzerine yapıştırılmış olan etiketler, kartvizitler, takvimler ve burada saymadığımız bir çok ürün hep matbaalarda üretilmektedir.
Son yıllarda ülkemizdeki matbaaların ve ambalaj üreticilerinin sayısının hızla artmasından ve özellikle ambalaj üreticilerinin ihracata yönelmelerinden dolayı eğitimli eleman sıkıntısı çekilmektedir. Bu nedenle üniversitelerin matbaacılık ve iki yıllık Tasarım Basım Yayımcılık bölümü mezunları daha okullarını bitirmeden iş sahibi olma imkanını yakalamaktadırlar.
Baskı öncesi
Reklam ajansından dijital ortamda gelen tasarımların baskıya hazırlandığı bölümdür. Bu bölümde genellikle Macintosh bilgisayalar tercih edilmektedir. Reklam ajanslarında Adobe PhotoShop, Illustrator, Indesign, Quark Xpress, Corel Draw gibi programlarda hazırlanmış tasarımlar matbaaların baskı öncesi bölümlerinde yine aynı programlar kullanılarak açılır, üretime uygun hale getirilir ve renk düzeltmeleri yapılır. Daha sonra matbaanın teknolojisine göre manuel veya dijital olarak montaj işlemi gerçekleştirilir. Bundan sonra kalıp hazırlamak için iki yöntem kullanılır. Manuel yöntemde film çıkışlar alındıktan sonra yapılan montajlar kullanılarak veya dijital olarak hazırlanmış montajlardan direkt olarak kalıplar hazırlanır. Baskı kalıplarının hazırlanması işleminden sonra baskıya geçilir.
Baskı hazırlık bölümü, sektörde en yaygın kullanılan baskı sistemi ofset baskı olduğu için bu baskı sistemine yönelik tasarım hazırlayan elemanların sayısı oldukça fazladır. Son yıllarda fleksıbıl ambalaj ve etiket üretimi hızla artmış ve bu ürünlerin baskısında kullanılan flekso, tifdruk ve tipo (letterpress) baskı sistemine uygun tasarım hazırlayabilen elemanlara oldukça fazla ihtiyaç bulunmaktadır.
Baskı
Baskı kalıpları hazırlandıktan sonra sıra baskı işlemine gelir. Matbaacılıkta kullanılan baskı yöntemleri genel anlamda ofset, tipo, flekso, tifdruk ve serigrafidir. Yakın geçmişte dijital baskı yöntemi de bu baskı sistemlerine eklenmiştir. Baskı işleminde üretilecek ürünün özelliğine uygun baskı altı malzemesi olarak adlandırılan kağıt, karton veya film malzemeler üzerine baskılar yapılır.
Ofset Baskı Makinesi, matbaalar bu kadar değerli makinelerin çalıştırılması için eğitimli elemanlar istihdam etmek istemektedirler. Bilgisayar kontrollu olan bu makinelerdeki eğitimli eleman ihtiyacı matbaacılık eğitimi veren bölümlerin mezunları için iyi bir iş olanağı oluşturmaktadır. Matbaacılık mesleğinde üretim bölümlerinde yönetici olabilmenin yolu öncelikle bu bölümlerde çalışmaktan geçmektedir. Matbaacılık mesleğinde malzemeyi, makineyi ve operatör psikolojisini bilmek ve üretimde tecrübe sahibi olmak yönetici olabilmenin en temel anahtarıdır.
Ürünler hangi baskı yöntemiyle basılırsa basılsın, yapılan baskıların hepsi ürünün özelliğine göre baskı sonrası işlemlere tabii tutulur. Örneğin kitapların içi ve kapakları basıldıktan sonra ciltleme işlemlerinden geçtikten sonra kitap haline gelir. Bu işlemler kırma katlama, harman ve kapak geçirmedir. Bir karton ambalaj baskısından sonra şekilli kesim, ayıklama ve yapıştırma işlemlerinden sonra karton kutu kullanılabilir hale gelebilir.